Në rast se nuk keni dëgjuar, Presidenti Obama niset për në Izrael javën e
ardhshme. Është e mundur, megjithatë, që ju të mos keni dëgjuar për shkak se
është e vështirë për mua të sjell në kujtesë një udhëtim më pak të shumëpritur
në Izrael nga një president amerikan. Por ka një mesazh në këtë shishe bosh:
Pak pritet nga ky udhëtim - jo vetëm sepse shumë pak është e mundur, por sepse,
nga një pikëpamje e ngushtë e SHBA, pak është e nevojshme. Në heshtje, pa e
shpallur askush, konflikti izraelito-palestinez ka kaluar nga një domosdoshmëri
në një hobi për diplomatët amerikanë. Ashtu si çdo hobi - ndërtimi i
aeroplanëve model apo thurrja e trikove - disa dite ju punoni në to, disa ditë
jo. Kjo varet nga disponimi juaj, por zakonisht nuk ka rëndësi se kur e
mbaroni trikon. Obama ka punuar në këtë hobi herët në mandatin e tij të parë.
Ai u zu ngushtë teksa të dyja palët e kundërshtuar, dhe, për këtë arsye, ai
përshtati, sipas mendimit tim në mënyrë mjaft racionale, një sjellje të
neglizhencës beninje. Kjo mezi u vu re.
Zhvendosja në konfliktin izraelito-palestinez nga nevoja në hobi për në SHBA
është nxitur nga një numër i ndryshimeve strukturore, duke filluar me fundin e
luftës së ftohtë. Ishte një kohë kur kishte me të vërtetë drojë se mos një
luftë arabo-izraelit lufta mund të shkaktojë një konflikt më të gjerë mes
superfuqive. Gjatë luftës së tetorit 1973, Presidenti Nikson ngritur
gatishmërinë ushtarake të Amerikës në Defcon 3 (gjendje e lartë gatishmërie, më lart se e zakonshmja, shënim përkthimi - defense readiness condition - DEFCON) për të sinjalizuar sovjetikët që
të qëndronin larg. Kjo nuk ka gjasa të ndodhë sot, duke pasur parasysh se nuk
ka më konflikt të superfuqive mbi Lindjen e Mesme. Për më tepër, zbulimi i
sasive masive të naftës dhe gazit në SHBA, Kanada dhe Meksikë është duke e bërë
Amerikën e Veriut një Arabi Saudite të re. Kështu që kush ka nevojë për të
vjetrën?
Sigurisht, nafta dhe gazi janë mallra globale, dhe çdo ndërprerje e flukseve
nga Lindja e Mesme do të ngrejë lart çmimet. Por edhe pse Amerika ende importon
ca naftë nga Lindja e Mesme, ne kurrë nuk do të jemi të kërcënuar sërish me
linjat e gazit nga një embargo e naftës arabe shkaktuar nga zemërimi mbi
Palestinën. Për Kinën dhe Indinë, është një çështje tjetër. Për ta, Lindja e
Mesme ka shkuar nga një hobi në një domosdoshmëri. Ata janë të dy
jashtëzakonisht të varur nga nafta e Lindjes së Mesme dhe nga gazi. Nëse dikush
duhet të çojë përpara diplomacinë e paqes arabo-izraelite (dhe suni-shiite) sot
janë ministrat e jashtëm të Indisë dhe Kinës.
Duke shkruar në revistën Foreign Policy javën e kaluar, Robin M. Mills, kreu i
konsultimit në Manaar Energy, vuri në dukje se "sipas të dhënave paraprake
të raportuara gjatë kësaj jave, Kina ka tejkaluar Shtetet e Bashkuara si
importuesi më i madh neto i naftës në botë". Mills e përshkroi këtë
"si një ndryshim të rëndësishëm sa eklipsimi amerikan i Marinës Mbretërore
të Britanisë ose kapërcimi i ekonomisë amerikane ndaj ekonomisë britanike në
fund të shekullit të 19-të. ... Shtetet e Bashkuara parashikohet të bëhet
prodhuesi më i madh në botë i naftës nga viti 2017 ".
Në të njëjtën kohë, ndërsa konflikti i pazgjidhur izraelito-palestinez
emocionalisht rezonon në të gjithë botën arabo-myslimane, dhe zgjidhja është e
nevojshme për stabilitetin rajonal, kjo sigurisht nuk është e mjaftueshme.
Konflikti më destabilizues në rajon është lufta civile midis shiitëve dhe
sunive që po ndodh në Liban, Siri, Irak, Kuvajt, Bahrein dhe Jemen.
Ndërsa do të jetë një gjë e mirë të ngrihet një shtet palestinez në paqe
me Izraelin, sot është çështja se a do të ketë më një shtet sirian, një shtet
libian dhe një shtet egjiptian.
Së fundi, ndërsa nevoja e Amerikës për të farkëtuar paqen izraelito-palestineze
kurrë nuk ka qenë më e ulët, pengesat nuk kanë qenë kurrë më të larta: Izraeli
ka futur tani 300 000 kolonë në Bregun Perëndimor, si dhe sulmet me raketa të
Hamasit ndaj Izraelit nga Gaza kanë dëmtuar seriozisht oreksin e shumica së
heshtur izraleite të tërhiqet nga Bregu Perëndimor, pasi vetëm një raketë
vockël nga atje mund të mbyllë aeroportin ndërkombëtar të Izraelit në Lodit.
Për të gjitha këto arsye, Obama mund të jetë i pari president amerikan që do të
vizitojë Izraelin si një turist.
Lajm i mirë për Izraelin, apo jo? Gabim. Ndërsa mund të ketë më pak arsye për
SHBA që të marrë rreziqe për të zgjidhur konfliktin izraelito-palestinez, ka
ende një arsye të fuqishme për Izraelin që të bëjë kështu. Status quo-ja sot
mund të jetë e tolerueshme për Izraelin, por kjo nuk është e shëndetshme. Dhe
më shumë status quo do të thotë vazhdim i ndërtimit të vendbanimeve izraelite
dhe aneksimi i heshtur i Bregut Perëndimor. Kjo është arsyeja pse unë mendoj se
gjëja më e rëndësishme që Obama mund të bëjë në udhëtimin e tij është që t'ia
shtrojë publikisht dhe privatisht çdo zyrtari izraelit këto pyetje:
"Ju lutem më tregoni se si makina juaj e pamëshirshme e vendbanimeve në
Bregun Perëndimor nuk përfundon me ngulitjen e Izraelin atje - të sundoni
përgjithmonë mbi 2.5 milion palestinezë me një administratë koloniale, çka mund
të minojnë Izraelin si një demokraci hebreje dhe ta delegjitimizojë Izraelin në
komunitetin botëror? Unë e kuptoj pse mosfunksionim palestinez dhe zgjimi arabe
iu bëjnë të kujdesshëm ende. A nuk duhet të jeni vazhdimisht duke testuar e
duke testuar nëse ka një partner palestinez për një paqe të sigurt? Pas të
gjithash, ju keni një interes të madh në përpjekjen për një shtet palestinez në
Bregun Perëndimor që është modern, multifetar dhe properëndimor - një model
krejtësisht të ndryshëm nga variantet e Vëllazërisë Myslimane rreth jush. Çdo
njeri është fokusuar në mua dhe se çfarë do të bëj unë. Por, si mik, unë vetëm
dua të di një gjë: Cila është strategjia juaj afatgjatë? A e keni një të
tillë?"/Përktheu: SKËNDER BUÇPAPAJ
--
March 12, 2013
Mr. Obama Goes to Israel
By THOMAS L. FRIEDMAN
In case you haven't heard, President Obama leaves for Israel next week. It is
possible, though, that you haven't heard because it is hard for me to recall a
less-anticipated trip to Israel by an American president. But there is a message in that empty bottle: Little is
expected from this trip "” not only because little is possible, but because,
from a narrow U.S. point of view, little is necessary. Quietly, with nobody
announcing it, the Israeli-Palestinian conflict has shifted from a necessity to
a hobby for American diplomats. Like any hobby "” building model airplanes or
knitting sweaters "” some days you work on it, some days you don't. It depends
on your mood, but it doesn't usually matter when that sweater gets finished. Obama
worked on this hobby early in his first term. He got stuck as both parties
rebuffed him, and, therefore, he adopted, quite rationally in my view, an
attitude of benign neglect. It was barely noticed.
The shift in the Israeli-Palestinian conflict from necessity to hobby for the
U.S. is driven by a number of structural changes, beginning with the end of the
cold war. There was a time when it was truly feared that an Arab-Israeli war
could trigger a wider superpower conflict. During the October 1973 war,
President Nixon raised America's military readiness to Defcon 3 to signal the
Soviets to stay away. That is not likely to happen today, given the muted
superpower conflict over the Middle East. Moreover, the discovery of massive
amounts of oil and gas in the U.S., Canada and Mexico is making North America
the new Saudi Arabia. So who needs the old one?
Of course, oil and gas are global commodities, and any disruption of flows from
the Middle East would drive up prices. But though America still imports some
oil from the Middle East, we will never again be threatened with gas lines by
another Arab oil embargo sparked by anger over Palestine. For China and India,
that is another matter. For them, the Middle East has gone from a hobby to a
necessity. They are both hugely dependent on Middle East oil and gas. If anyone
should be advancing Arab-Israeli (and Sunni-Shiite) peace diplomacy today it is
the foreign ministers of India and China.
Writing in Foreign Policy magazine last week, Robin M. Mills, the head of
consulting at Manaar Energy, noted that "according to preliminary figures
reported this week, China has overtaken the United States as the world's
largest net oil importer." Mills
described this as a "shift as momentous as the U.S. eclipse of Britain's Royal
Navy or the American economy's surpassing of the British economy in the late
19th century. ... The United States is set to become the world's biggest oil
producer by 2017."
At the same time, while the unresolved Israeli-Palestinian conflict emotionally
resonates across the Arab-Muslim world, and solving it is necessary for
regional stability, it is clearly not sufficient. The most destabilizing
conflict in the region is the civil war between Shiites and Sunnis that is
rocking Lebanon, Syria, Iraq, Kuwait, Bahrain and Yemen. While it would be a
good thing to erect a Palestinian state at peace with Israel, the issue today
is will there be anymore a Syrian state, a Libyan state and an Egyptian state.
Finally, while America's need to forge Israeli-Palestinian peace has never been
lower, the obstacles have never been higher: Israel has now implanted 300,000
settlers in the West Bank, and the Hamas rocket attacks on Israel from Gaza
have seriously eroded the appetite of the Israeli silent majority to withdraw
from the West Bank, since one puny rocket alone from there could close Israel's
international airport in Lod.
For
all these reasons, Obama could be the first sitting American president to visit
Israel as a tourist.
Good news for Israel, right? Wrong. While there may be fewer reasons for the
U.S. to take risks to resolve the Israeli-Palestinian conflict, there is still
a powerful reason for Israel to do so. The status quo today may be tolerable
for Israel, but it is not healthy. And more status quo means continued Israeli
settlements in, and tacit annexation of, the West Bank. That's why I think the
most important thing Obama could do on his trip is to publicly and privately
ask every Israeli official he meets these questions:
"Please tell me how your relentless settlement drive in the West Bank does not
end up with Israel embedded there "” forever ruling over 2.5 million
Palestinians with a colonial-like administration that can only undermine Israel
as a Jewish democracy and delegitimize Israel in the world community? I
understand why Palestinian dysfunction and the Arab awakening make you wary,
but still. Shouldn't you be
constantly testing and testing whether there is a Palestinian partner for a
secure peace? After all, you have a huge interest in trying to midwife
a decent West Bank Palestinian state that is modern, multireligious and
pro-Western "” a totally different model from the Muslim Brotherhood variants
around you. Everyone is focused
on me and what will I do. But, as a friend, I just want to know one thing: What
is your long-term strategy? Do you even have one?"
Comments (0)
Dërgoja shokut
Printo
